Thông qua từng thước phim và lời bình được ghi lại một
cách trực tiếp, bộ phim Mê Kông ký sự đã phác họa khái quát chân dung
của dòng sông Mê Kông. Cung cấp cho người xem truyền hình hình ảnh của
một trong những dòng sông vĩ đại và bí ẩn nhất trên thế giới- hiện lên
như một thực thể địa lý tự nhiên và xã hội khổng lồ, một cảnh quan kỳ vĩ
và tráng lệ của trái đất.
.Ngay từ khi thành lập (18/10/1991), Hãng phim Truyền hình thành phố Hồ
Chí Minh– TFS đã đặt ra mục tiêu cần có phim truyền hình ở lĩnh vực phim
tài liệu và phim truyện. Một đặc điểm mà phim truyền hình có được là
đem đến cho người xem những thông tin và hình ảnh ở ngay trên màn ảnh
nhỏ tại nhà. Đây là một lợi thế mà TFS cần tận dụng khi làm các bộ phim
tài liệu không chỉ dưới góc độ chính luận mà còn dưới góc độ văn hóa du
lịch hay ký sự, du ký. Nhiều bộ phim được ra đời như: Trường Sơn hùng
tráng, Ký ức Điện Biên, Đất chín rồng, Paris hoa lệ, Du lịch Cu Ba,
Trung Hoa du ký… nhưng ý tưởng để tạo thành một bộ phim theo thể loại ký
sự dài tập chỉ có từ việc xây dựng đề cương tổng quát cho bộ phim Mê
Kông ký sự. .
.
.
.Người ôm ấp, nuôi dưỡng làm nên bộ phim chính là Anh hùng Lao động, cố
Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Khắc. Ông là người cầm máy lâu năm, chính trong
quá trình quay phim, đạo diễn phim từ những ngày ác liệt của chiến tranh
đến khi hòa bình lập lại và đất nước bước vào thời kỳ đổi mới, trong
ông vẫn nung nấu một ý tưởng đi tìm nơi khởi nguồn của sông Cửu Long
(tên của sông Mê Kông chảy trên đất Việt). May mắn trò chuyện với cố đạo
diễn Phạm Khắc (lúc sinh thời) mới thấy hết tình yêu nồng nàn mà ông đã
dành cho dòng sông quê hương đã khơi nguồn ý tưởng thực hiện Mê Kông ký
sự, bộ phim tài liệu dài 92 tập của TFS về chân dung dòng sông lớn chảy
qua 6 quốc gia châu Á..
.Để thực hiện bộ phim đồ sộ này, đoàn làm phim đã vượt qua nhiều khó
khăn. Nói như ông Trần Đức Tuấn, người viết kịch bản và lời bình cho bộ
phim: “Chỉ mới phác thảo sơ ý tuởng đã thấy một khối lượng công việc
khổng lồ, khó khăn và nguy hiểm. Đầu tiên là sự thiếu hụt về tài liệu và
những mâu thuẫn giữa các tài liệu khác nhau nói về dòng sông. Chính
điều ấy càng thôi thúc đoàn làm phim lên đường đi tìm cội nguồn dòng
sông Cửu Long. Tiếp theo đó là lên đề cương tổng quát, đề cương từng
đoạn, từng chương cho bộ phim và vạch lộ trình phải đi. Lộ trình được
xây dựng dựa trên các thông tin qua báo chí, qua tìm hiểu bạn bè và chủ
yếu là qua các thông tin du lịch”..
.
.
.Giám đốc hãng TFS ông Nguyễn Việt Hùng cho biết, việc đoàn làm phim Mê
Kông ký sự thực hiện đúng theo lộ trình đã là một sự thành công vượt
ngoài mong đợi. Sự sáng tạo của đoàn thể hiện rõ trong các cuộc đi tiền
trạm, khảo sát và ghi hình. Điểm khác biệt lớn nhất của Mê Kông ký sự so
với các bộ phim trước là vừa quay phim, vừa sáng tạo trên cơ sở bám sát
chủ đề, tư tưởng của đề cương ban đầu. Dựa trên đề cương kịch bản đã
viết, dựa vào cảnh quay để xây dựng kịch bản dựng phim, sau đó kết hợp
với các tư liệu thu thập được để cho ra những thước phim hoàn chỉnh. Có
thể nói Mê Kông ký sự là phim đỉnh cao của Hãng phim Truyền hình Thành
phố Hồ Chí Minh (TFS), từ tính chất chuyên nghiệp, số lượng tập cho đến
năng suất lao động..
.Nhà biên kịch Trần Đức Tuấn và cố Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Khắc đã xúc
động khi kể lại những chuyến đi gian truân mà đoàn làm phim Mê Kông ký
sự phải trải qua khi thực hiện bộ phim này. Đoàn đã đi qua những vùng có
địa hình hiểm trở, khí hậu khắc nghiệt và đối mặt với cả những nguy
hiểm đe dọa đến tính mạng. Chiếc xe của đoàn lăn bánh men theo hồ Dương
Trác Ung Thố có diện tích 638km2 nằm ở độ cao 4.410m, một bên là vách
núi một bên là vực sâu 400m, nhìn từ xa trông giống như “con kiến bò
trên miệng chén”. Nhưng khó khăn không chỉ có thế. Những người thực hiện
bộ phim đã rất dũng cảm khi vượt qua các đỉnh đèo 5.231m và 5.249m chỉ
có tăng tốc hết ga “phăm phăm” tiến lên đến đỉnh chứ không có cách nào
dừng lại hay quay đầu xe lại được. .
.Bên cạnh đó, đoàn làm phim phải di chuyển trên những khu vực hiểm trở
trong điều kiện không khí rất loãng. Đã có lúc cả bốn thành viên trong
đoàn bất tỉnh vì thiếu ô-xy do cả đoàn chỉ “dám” trang bị một bình thở
bằng ô-xy, hay bị tấn công bởi chó ngao, loài chó dũng mãnh, hung bạo
bậc nhất trên thảo nguyên Tây Tạng. Họ đã trải qua những thời tiết khắc
nghiệt: chịu rét -50C giữa mùa hè, tiếp cận với núi tuyết lạnh giá hay
bồn địa nóng tới 600C, vượt qua khu vực ghềnh thác ở Thượng Lào bằng
xuồng cao tốc với khoảng đường dài gần 300km. Rất may là sau cùng, điều
xấu nhất đã không xảy ra và đoàn làm phim lại tiếp tục cuộc hành trình
của mình- cuộc hành trình trải dài qua 6 quốc gia: Trung Quốc, Myamar,
Lào, Thái Lan, Campuchia, Việt Nam mà không phải nhà thám hiểm nào cũng
thực hiện thành công. Cố đạo diễn Phạm Khắc- người nhiều lần đối mặt với
bao gian nan khó khăn- nói về những gì mà đoàn làm phim đã giáp mặt:
“Trong đời tôi, kể cả trong chiến tranh, chưa bao giờ phải trải qua
những thời điểm gian khổ, nguy hiểm đến như thế!”..
.Ông Nguyễn Việt Hùng, Giám đốc hãng phim TFS, tâm sự: Mê Kông ký sự là
tâm nguyện của Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Khắc từ những ngày còn đi quay
phim. Đoàn làm phim chỉ mong muốn giới thiệu đến khán giả khía cạnh địa
lý và nhân văn của dòng Mê Kông, qua đó khán giả nhận ra được sự kỳ vĩ,
mãnh liệt cũng như sắc thái bản địa của các dân tộc sống dọc hai bên bờ
mà dòng sông chảy qua”. Theo ông Hùng, TFS không hề có ý định tạo nên kỷ
lục trong lĩnh vực truyền hình khi thực hiện Mê Kông ký sự, đây là công
việc thuộc về trách nhiệm, chức năng và tình cảm. Vì vậy, Mê Kông ký sự
thấm đẫm biết bao mồ hôi, công sức cũng như tâm huyết của những người
thực hiện. Nhưng khi bộ phim hoàn thành, Mê Kông ký sự đã tạo nên một kỷ
lục và những người tham gia xây dựng bộ phim càng xứng đáng với danh
hiệu những người làm nên kỷ lục; bởi họ không chỉ là những người làm
phim mà họ đã trở thành những nhà thám hiểm thực thụ vì tất cả những gì
họ đã trải qua trong cuộc hành trình từ nơi khởi nguồn trên cao nguyên
Thanh Tạng (Trung Quốc) cho đến khi sông Mê Kông đổ vào biển đông, đã
làm thành một chủ đề của bộ phim vĩ đại liên hoàn xuyên qua 6 nước..
.
.
.Thông qua từng thước phim và lời bình được ghi lại một cách trực tiếp
bộ phim Mê Kông ký sự đã phác họa khái quát chân dung của dòng sông Mê
Kông. Cung cấp cho người xem truyền hình hình ảnh của một trong những
dòng sông vĩ đại và bí ẩn nhất trên thế giới- hiện lên như một thực thể
địa lý tự nhiên và xã hội khổng lồ, một cảnh quan kỳ vĩ và tráng lệ của
trái đất. Sự thành công trong việc thực hiện bộ phim cũng mở ra dòng
phim khám phá (discovery) cho phim tài liệu truyền hình Việt Nam, vì các
nhà làm phim cũng “liều mạng” trở thành các nhà thám hiểm..
.Mê Kông ký sự là tâm nguyện của Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Khắc từ những
ngày còn đi quay phim. Ðoàn làm phim chỉ mong muốn giới thiệu đến khán
giả khía cạnh địa lý và nhân văn của dòng Mê Kông, qua đó khán giả nhận
ra được sự kỳ vĩ, mãnh liệt cũng như sắc thái bản địa của các dân tộc
sống dọc hai bên bờ mà dòng sông chảy qua”.
.
. D.VỸ. 
